امیدورام جشنواره وسیله ای باشد برای رسیدن به اجرای عمومی و دریافتن تماشاگر

عبدالرضا سواعدی در سال 1347 در  آبادان متولد شد و فعالیت نمایشی اش را از 1370 با نگارش نمایشنامه ی « باز هم آبادان » که توسط زنده یاد محسن حاتمی نژاد از پیشکسوتان تئاتر آبادان کارگردانی شده و به روی صحنه رفت، آغاز کرد .

سواعدی به عنوان بازیگر در نمایشی با  نام «فصل تکرار» به کارگردانی بیژن افکار، «مویه ی مو» به کارگردانی مهرداد بهزادی در «نامیرا» کار از بهمن عیوق ، «حسن یوسف» کاری از بهزاد وزیری ، «تقدیم به پدر و پسرم با عشق و رنج» اثری از عبدالرضا ثامری، «کاندیدا» به کارگردانی بهزاد وزیری و «لذت های رنج» کاری از عبدالرضا ثامری حضور داشت.

وی علاوه بر نمایش عالیه نویسنده و کارگردان نمایش های «پاسخ ناپذیر»، « نشانی»، «بازیگران صحنه ی خاموشی» ، «حکایت غمگنانه ی رفتن» »آدمک»ف « بچه گنجشک ها»، «بخوان کرخه»، « کاست هشت»، « ستاره»، «تنها یک گلوله»، «بوارده ی شمالی»، « شط شور»، «عبدالمای»، «سرخط خبرها»،« تی 72»،« گفتگوی خانوادگی» نیز بوده است. و چندین مقام مختلف در جشنواره های مختلف را کسب کرده است.

خبرنگار تئاتر خوزستان در حاشیه برگزاری بیستمین جشنواره تئاتر فتح به سراغ این هنرمند رفته تا  نظرش را در مورد اثرش عالیه و جشنواره تئاتر فتح جویا شود.

و او «عالیه»  را این طور معرفی می کند:

 عالیه تولید حوزه هنری، بخش هنرهای نمایشی دفتر انقلاب اسلامی آبادان است و در واقع یکی از کارهای بومی است و کاری است که در جان بوم نوشتم. و چهار نفر بازیگران اصلی این نمایش هستند و دو نفر هم به عنوان همراهی در این  کار حضور دارند. خانم رجا پارسا، خانم روزا ایرامنش و من به عنوان بازیگران کار هستیم. در این کار عقیل محسناوی به عنوان طراحی دکور ، موسیقی و افکت را آمده کردند، آقای احمد مزرعاوی هم طراحی نور را به عهده دارند که جا دارد از آنها تشکر کرد.

در واقع عالیه یک داستان بومی و تا حدودی عشقی تاریخی است که در رابطه با  رسوم و سنت های قبیله ای یک داستان را بازگو می کند و تاثیر سنت هایی که بر روابط اجتماعی در جوامع سنتی می پردازد. درباره شخصی است که بر خلاف مردان دیگر قبیله  سعی می کند نگاه جدیدتر و انسانی تری به آدم ها و پیرامون خودش داشته باشد. برای همین یک منطقه دور افتاده ای را برای زندگی خودش انتخاب می کند . شخصیتی به نام «عدنان» و در یک مبارزه ای که به قتل چند نفر می انجامد عدنان وارد حوادث جدیدی در زندگیش می شود و مجبور به دفاع می شود.

عالیه کیست؟

عالیه یک خانم است.یک شخصیتی است که مجبور می شود به عنوان خونبها به ازدواج عدنان دربیاید و ابتدا مقاومت می کند و سعی می کند مبارزه ای را برای رویارویی با این سنت قدیمی و تا حدودی ظالمانه شروع کند.

برای اجرای این تئاتر چند ماه است که تمرین می کنید؟

سه چهار ماه است که تمرین می کنیم.

ایده عالیه از کجا شکل گرفت؟

این ایده از اول در ذهن خودم بوده است. من به قصه های بومی و آدم های اطراف خودم علاقه دارم. سعی می کنم به سنت ها و نگاهی که در سرزمینم داشتم مخصوصا خوزستان که دارای جایگاه رفیعی در مسائل فرهنگیست و ریشه طولانی در تاریخ دارد و خطه هنر خیز خوزستان .محل رویدادها و مواقع بسیار عمیقی بر فرهنگ تاریخ و اقتصاد کشور گذاشته مردم اینجا به سابقه بسیار تاریخی و  سابقه حضور و مبارزاتی که برای استقلال ایران وآبادی ایران داشتند و قصه  ها و متل ها را در دل خود دارند که خیلی ها راه گشا و افقی در آینده است . برای همین من دلم می خواست از آنها نگاهشان و زندگیشان بگویم ودلمشغولی هایشان تا امروز به عنوان گنجینه بزرگی به آنها نگاه می کنیم.

چندمین بار است در جشنواره فتح شرکت می کنید؟

امسال برای اولین بار است کار ارائه کردم. سال های گذشته به عنوان تماشاگر و یک دوره هم در سال 80 به عنوان داور در این جشنواره حضور داشتم.

چرا این جشنواره را برای نمایش این کار که موضوعش دفاع مقدس نیست، انتخاب کردید؟

موضوع دفاع مقدس نیست اجتماعی است. من جوان در حال پیر شدن هستم و حضور در جشنواره برای من ملاک نیست و این کار را آوردم که دیده شود چون برای من پ اینکه کار دیده شود بیشتر مهم است. اما در جشنواره فتح  شرکت کردم کلا این جشنواره را دوست دارم چون ماحصل تئاتر بچه های خرمشهر و شهرهای مجاور هست. جوان تر ها باید در بقیه جشنواره ها شرکت بکنند و خودشان را معرفی بکنند و هدف اصلی من شرکت در جشنواره نیست.

اگر بخواهید سیری برای جشنواره فتح ترسیم کنید. آن خط سیر چگونه خواهد بود؟

جشنواره تئاتر خرمشهر، از بدوش این نبود کارهای که تولید می شد کارهای یکساله خرمشهر بود که به خاطر مجاورتش با شهرستان آبادان کارهای آبادان هم به جشنواره دعوت می شد و تلاش های بسیاری را کردند. جشنواره فتح خرمشهر هم  مثل بقیه جشنواره ها فراز و نشیب داشت و مثل بقیه جشنواره ها شکوفا بوده و در برخی دوره ها هم به خاطر موارد مختلفی که مهمترین آنها هزینه و بودجه است، دچار افت شده است.خوشبختانه سالی گذشته و امسال  با حضور تئاتری ها از شهرهای مجاور داشته باشیم و همین  امر باعث می شود روند تولید تئاتر را در بخشی از کشور ارزیابی کنیم و این خودش برای دانشجویان تئاتر یک توفیق اجباری است که بتوانند با جوانان خودشان آشنا شوند.اما به نظرم  مشکلی هست و در این جشنواره خودش را نشان می دهد این است که ما در این جشنواره و برای  پیشبرد جشنواره باید برنامه ریزی طولانی مدت داشته باشیم . من فکر می کنم دو ماه یا سه ماه  قبل از جشنواره به فکر می افتدیم که ما داریم جشنواره را برگزار می کنیم و الان چه چیزهایی نیاز داریم این خیلی سازنده نیست. من فکر می کنم دبیرخانه جشنواره فتح خرمشهر باید دائما برنامه ریزی خودش را طولانی مدت داشته باشد و مثل جشنواره مطرح کشور مربوط به گروه های باشد که حرف هایی برای گفتن دارند. به نظر من بخش جوان و بخش حرفه ای این جشنواره باید راه اندازی شود و این ها باید از هم منفک شود و جوانی که کار جدید و خوبی را روی صحنه دارد اگر شرایط سختی را برایش قائل شوند و یا اینکه یک شخص پیش کسوت که کارهایی را عرضه  می کند که می تواند کلاس درسی برای بقیه باشد باید شرایط را برای ارائه را طوری مهیا کینم که خیلی سخت نباشد . این سخت گیری  بیش از اندازه هم باعث می شود ما فرصت های خوب را از دست بدهیم. من که می تواند سمتی داشته باشم در جشنواره ابدی کارگروه حرفه ای در دبیرخانه دائمی  جشنواره راه اندازی کنیم. کارگروه می تواند در بخش های مختلف نمایشنامه نویسی، بازیگری کارگردانی ، طراحی صحنه و تئاتر  دخیل باشند و برنامه دهند . دبیرخانه دائمی جشنواره ملی فتح خرمشهر باید شکل نظارتی خودش را گسترش بدهد و در طول سال  به گروه هایی که کار آماده کردند و قرار است در جشنواره شرکت کنند سر بزند. و پیشنهادات سازنده دهند و کار را کمک کنند. اگر این شکل از مدیریت را داشته باشیم مسلما ما شاهد کارهای قوی تر و برنامه ریزی منسجم تری خواهیم بود واین به معنی این نیست که ما این چیز را برگزار کنندگان جشنواره بخواهیم بلکه خود ما باید دخیل باشیم و کارها را باید گردن سازمان منطقه آزاد بیاندازیم . خود  ما به عنوان شرکت کننده و کسانی که به جشنواره تئاتر فتح علاقه داریم باید پیشنهاد بدهیم و پیشنهادهای خودمان را برای کارگروه ها رائه کنیم و این گفت و گو و گفتمان باعث می شود شل حرفه ای تری به خودش بگیرد و هرچند الان هم هست اما چون این جشنواره موضوعات دفاع مقدسی را ملاک خودش قرار داده و فکر نمی کنم دیگر جشنواره دفاع مقدسی وجود داشته باشد و جشنواره برگزار نی می شود  هر چه هست همایش است . اگر این کارها انجام شود مطمعنا جشنواره ای خواهیم داشت که حرف های جدیدی برای گفتن دارد. امیدوارم سالن های ما برای تئاتر هم در شهرستان های آبادان و خرمشهر توسعه پیدا کنند و امکانات بیشتر از این باشد و همینطور کلاس های آموزشی در کنار جشنواره هم مهم است. این ها می تواند جشنواره را شکیل تر کنند.

کلام آخر

امیدواریم جشنواره هدف نباشد، جشنواره وسیله ای باشد برای رسیدن به هدف، و آن هدف هم اجرای عمومی و دریافتن تماشاگر است. باید یادمان باشد سالن های تئاتر در طول سال نباید خالی باشد. باید در طول سال مرتب کارهایی که تولید می کند مردم را دعوت کنیم. چون سرمایه اصلی ما حضور تماشاگران در صحنه تئاتر است و اینها باید ملاک ما باشند گروه های تئاتری را محدود به حضور در جشنواره نکنیم . در طول سال ورکشاپ و تئاتر و هم اندیشی داشته باشیم و یادمان نرود که تئاتر یک هنر گروهی و گفتمان گروهی است و با برگزاری نشست ها می توان به زنده بودن تئاتر امید داشته باشم و افتخار بکنیم که کار تئاتر انجام می دهیم.

بیستمین جشنواره ملی تئاتر فتح خرمشهر از 10 الی 14 تیرماه به دبیری همایون قنواتی در خرمشهر در حال برگزاری است.