ابراهیم گلهدارزاده پژوهشگر و کارگردان خوزستانی:
نگارش کتاب «آشنایی با مبانی شبیهخوانی» فقط از عهدهی نویسندهای دانشمند برمیآید
انسان از وسعت این همه دانش استاد فتحعلیبیگی حیرت میکند. انگار که شش یا هفت آدم در او زندگی میکنند. کتاب «آشنایی با مبانی شبیهخوانی» برآمده از دانش وسیع ایشان در طی همهی سالهاست. کتاب «آشنایی با مبانی شبیهخوانی» عالیترین مدخلی است که برای هنر تعزیه در طی سالهای اخیر نوشته شده است.
به گزارش تئاتر خوزستان، ابراهیم گلهدارزاده؛ پژوهشگر و کارگردان تئاتر، در مراسم آیین افتتاحیه تاسیس دفتر «تعزیه و آیینهای نمایشی» حوزه هنری گفت: علم، یک وجه سنتی دارد و یک وجه دانشگاهی. اگر پورسینا تحقیقاتش را در علوم سنتی انجام نمیداد و یافتهها و اکتشافاتش در علم پزشکی به دانشگاهها راه پیدا نمیکرد، امروز شاهد پیشرفت علم پزشکی نبودیم. درمانهای سنتی بود که زمینهی جراحیهای پیچیدهی امروز را فراهم کرد. همه علوم وقتی زیستشان در دانشگاه ادامه پیدا کرد به یک اتفاق بارورکننده و برکتدهنده بدل شدند. در مورد هنر نیز همین امر صادق است.
این پژوهشگر با گلایه از مدیران وزارت علوم در اهمیت ندادن به هنرهای سنتی و آیینهای نمایشی، تصریح کرد: امروز شاهدیم موسیقی سنتی ما در دانشگاه جایگاه دارد، هنر نگارگری ما در دانشگاه جایگاه دارد اما باید پرسید چرا نمایشهای آیینی سنتی ما با گذشت این همه سال از تاسیس وزارت علوم، در دانشکدهها رشتهای مختص به خود ندارند. ما آیینهای نمایشی را به این واسطه که اجازه نمیدهیم در دانشگاه زیست داشته باشند از ادامه حیات محروم کردهایم و این خبط و خطایی است که باید پایان پذیرد.
وی سپس به کتاب تازه انتشار یافتهی «آشنایی با مبانی شبیهخوانی» نوشتهی داود فتحعلیبیگی اشاره کرد و افزود: استاد فتحعلیبیگی همان اندازه از تعزیه میدانند که از نمایشهای عروسکی، همان اندازه از نمایشهای عروسکی میدانند که از نقالی همان اندازه نقالی میدانند که تعزیه. انسان از وسعت این همه دانش حیرت میکند. انگار که شش یا هفت آدم در او زندگی میکنند. کتاب «آشنایی با مبانی شبیهخوانی» برآمده از دانش وسیع ایشان در طی سالهاست. فصلی از این کتاب با عنوان «عرفان و اسطوره» بسیار حائز اهمیت است. این فصل، دارای موضوعی بین رشتهای است و در هیچ نسخه تعزیهای نشانی از این فصل وجود ندارد. تنها از یک مرد دانشمند برمیآید که چنین مبحثی را بنویسد. دانش ایشان با مطالعه کتابهایی که پیرامون هنر و فرهنگ ایران مطالعه کردهاند باعث شده در این فصل انطباقی بدهند که پیشنهاد میکنم حتی اگر هیچ حوصلهای برای کتاب خواندن ندارید، این فصل را با حوصله و دقت بخوانید.
این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: کتاب «آشنایی با مبانی شبیهخوانی» عالیترین مدخلی است که برای هنر تعزیه در طی سالهای اخیر نوشته شده است. در طی سالها هربار به سختی موفق میشدیم دانشجوی تئاتری را با هنر تعزیه آشتی دهیم و از ما منبع و کتابی برای مطالعه میخواست، دستمان بسته بود. اما امروز این کتاب وجود دارد و به جرات میگویم هیچ دانشجوی تئاتری نباید فرصت خواندن این کتاب را از دست بدهد.
گلهدارزاده در خاتمه از کتاب «ادبیات ایران و آیین شبیهخوانی» نوشته دکتر محمدحسین ناصربخت به عنوان کتابی ارزشمند و شیرین یاد کرد و گفت: این کتاب، اثری بین رشتهای، جالب و خواندنش شیرین است. دانش و علم دکتر ناصربخت در حوزه ادبیات و هنرهای آیینی، اثری را پدیدآورده که هر دوستدار هنر تعزیه و حتی هر تعزیهخوانی باید آن را بخواند. من در معرفی این دو کتاب، به چند جمله بسنده میکنم؛ تمام نکردههای میراث فرهنگی در حوزه تعزیه، تمام کارهای نکرده دانشگاهها، تمام اعتبارات کم وزارت فرهنگ در این عرصه در این دو کتاب به انجام رسیده است. تعزیه تنها جلوهی نمایشی عظیم تمدن اسلامی است و هر تحقیق و پژوهشی در مورد آن باید کار یک دانشگاه، یک نهاد یا یک وزارتخانه باشد. اما این کتابها ماحصل تلاشهای تنهایی نویسندگانش است که زحمت نشر آن را یک تنه حوزه هنری کشیده است.
به گزارش تئاتر خوزستان، آیین افتتاحیه دفتر «تعزیه و آیینهای نمایشی» حوزه هنری همراه با رونمایی کتابهای «آشنایی با مبانی شبیهخوانی» نوشتهی استاد داود فتحعلیبیگی و «ادبیات ایران و آیین شبیهخوانی» به تالیف دکتر محمدحسین ناصربخت روز دوشنبه 27 آذر ماه در تماشاخانهی مهر برگزار شد.