نگاهی به نمایش «پس‌لرزه‌های نپتا» نوشته‌ی علی نبی‌پور به کارگردانی حسین اسدی از خارک، شرکت کننده در اولین جشنواره ملی تئاتر اهواز؛
تمهیدات بصری برای دیالوگ‌های مطوّل
تئاتر خوزستان - سیدمنصور ناصری: پس‌لرزه‌های نپتا، روایت‌گر سه‌گانه‌ی سه‌قطره نفت خام است. قطره‌ی اول به زمان خلقت انسان می‌پردازد و از آیه‌ی ۵۴ سوره‌ی اعراف الهام می‌گیرد. قطره‌ی دوم در مورد خطرات نفت است و قطره‌ی سوم به آینده‌ی مبهم نفت می‌پردازد.
متن نمایش با روایتی سه‌گانه، سعی در واکاوی انسان پس از خلقت و نفت به‌عنوان عامل تسریع‌دهنده‌ی رشد صنعتی و شکوفایی اقتصادی کشورها دارد. شاید کشف و کاشت گندم، انسان شکارچی خوراک‌جو را تبدیل به انسانی یک‌جا‌نشین کرد و عامل رشد جمعیت به‌دلیل یافت قوت لایموت شد، اما اکتشاف نفت این توقف را در ابعادی دیگر، چون علم و فناوری رشدی چشمگیر داد. برای همین است که اختلاف انسان اولیه با انسان 500 سال پیش چندان نیست. اما به یکباره شاهد تحولاتی هستیم که هر سال از دوران معاصر، قرن‌ها تغییر در خود دارد. پس از کشف گندم جمعیت انسان رو به رشد نهاد و مازاد گندم باعث ارزش افزوده‌ای برای کشاورزان شد که از این ارزش افزوده فلسفه، علوم، تجارت، شهرنشینی و حکومت‌ها تشکیل گردید. نزاع‌هایی بر سر مازاد گندم بین حکام درگرفت و برای پاسداری از آن سربازانی گماشته گشت و پس از آن نفت جایگزین نقش گندم شد. همان قصه در ابعاد وسیع‌تری با سبوعیت بیشتر و سرعتی سر‌سام‌آور به پیش رفت و تبدیل به اهرمی برای کنترل تجارت جهانی گشت. وجود نفت برای عده‌ای سود و برای برخی ضرر بود و زیان.
نمایش نپتا، با اذعان بر همین قدرت سعی در بررسی معایب و مظالم این اکتشاف را دارد. نویسنده‌ی اثر، علی‌رغم جوانی، شیوه‌ی روایی را به‌درستی برای انتقال مفاهیم انتخاب می‌کند. چراکه غیر از آن به‌سختی می‌شد در یک مجلس 45 دقیقه‌ای گنجانده شود. نپتا روایتی pessimistic (بدبینانه) به مقوله‌ی نفت است. گویی نفت در این مرز و بوم هیچگاه سبب خیر نبوده است، چراکه اکثر نویسندگان شرکت‌کننده در این جشنواره، دیدگاهی منفی از این اکتشاف عظیم را روایت کرده‌اند. در اکثر آثار ترس از اتمام آن وقوع جنگ‌ها، و آینده‌ای مبهم به تصویر کشیده شده است.
با توجه به شیوه‌ی روایی و تخت بودن عناصر متنی، تمهیدات بصری دیالوگ‌های مطول این نمایش را راحت‌تر به مخاطب انتقال داد. برای مثال، طراحی صحنه که بار aesthetic یا زیبایی‌شناسی متن را به‌خوبی به دوش کشید. استفاده از آب، رنگ، نور، کشتی، شمع در خلق صحنه‌های مرتبط با متن و گره‌گشایی موفق عمل نمود. اینان چاشنی‌هایی است که طعم نپتا را مطلوب‌تر می‌کرد. نپتا از محدود نمایش‌هایی است که از نور، به‌جا و به‌اندازه و تکنیکی استفاده نمود . نور کلید روشن و خاموش صحنه نیست.
بازیگران نمایش در سطحی تقریباً یکسان به‌لحاظ تکنیک بازی به روایت می‌پردازند، اما توان راوی اول که نویسنده‌ی اثر نیز هست از دو دیگر مشهودتر است. او با دیالوگ‌هایش، با تغییر میمیک و چشمان باز، زندگی می‌کند. طوری به آدم خیره می‌شد که گویی مابقی حرف‌ها را اگر متوجه نشدیم، می‌بایست با چشمانش به درک بپردازیم. او تأیید را به‌زور هم که شده با چشمانش از مخاطب می‌گرفت. بازیگر زن هم تحت‌تأثیر بازی راوی اول مطلوب عمل کرد، اما جوان است و آینده متعلق به او. راوی سوم مثل زنبور کارگر کار شهد جمع کرد و شاید کمتر دیده شد و این به‌دلیل ضعف تکنیک فیزیکی است. به‌شکلی بلد نبودن ژست‌های تئاتری، ایست‌های مناسب، چرخش‌های به‌موقع و... خطا در آن‌جا شکل گرفت که جناب نویسنده، که راوی اول بود، خود را در مرکز صحنه جای داد و مخاطب و داور را به اشتباه انداخت که او راوی دوم است. البته زیاد مهم نیست. گروه اجرایی می‌توانست از پروژکتور استفاده‌ی بهینه‌تری نماید، اما به چند اسلاید و تایپ متن اکتفا شد. موسیقی در خدمت کار بود و ابزار می‌توانست روایت خشک متن را بیش از این صیقل دهد و مخاطب عام را از بریدن برهاند.
خلاصه این‌که، همه درگیر این مهم هستند که پایان سوخت‌های فسیلی جهان را به چه سمتی سوق می‌دهد و برای همین مخفیانه در تلاش جایگزین مناسب آن هستند. انرژی هسته‌ای و هیاهوی آن، تنها نیرویی برای تصاحب قدرت جهت بر دو عنصر تعیین‌کننده‌ی دنیای پسانفت است، یعنی انرژی‌های نو و آب. جنگ آب را فراموش نکنیم، زمزمه‌های آن شنیده می‌شود.
اولین جشنواره ملی تئاتر اهواز به دبیری ناصر چنانی از 1 الی 7 مردادماه 97 در کلانشهر اهواز در حال برگزاری است.
