ارائه الگوی جدیدی از تعامل کودکان با فرهنگ عاشورایی

به گزارش خبرنگار ایران تئاتر در خوزستان، موسسه هنری «نغمه نمایش گستر باران» با طراحی و اجرای نمایشی موکب کودک و نوجوان در رویداد «چهل موکب»، رویکردی نوآورانه در ترکیب هنرهای نمایشی سنتی با فعالیت‌های تعاملی کودکانه ارائه داده است که توجه فعالان حوزه کودک و نمایش را به خود جلب کرده است.

پنج ایستگاه تخصصی؛ تجربه‌ای چندبعدی از هنر و معنویت

همزمان با سومین سال برگزاری رویداد فرهنگی–مذهبی «چهل موکب»، موکب کودک و نوجوان با پنج ایستگاه تخصصی و متنوع، میزبان فرزندان زائران بوده است. این بخش با هدف ایجاد فضایی آموزشی و سرگرم‌کننده در مسیر پیاده‌روی اربعین، از سوی مؤسسه هنری «نغمه نمایش گستر باران» طراحی و اجرا شده است. برنامه‌های فرهنگی و هنری به گونه‌ای طراحی شده که هم برای کودکان آموزنده باشد و هم برای خانواده‌ها خاطره‌انگیز، به‌ویژه در فضایی که معنویت و نشاط در کنار هم جاری است.

عکاسخانه محمدی – ثبت لحظات حسینی با قاب‌های هنرمندانه

در این ایستگاه، رویکرد ویژه‌ای برای پیدا کردن قاب‌های جذاب مرتبط با رویداد کربلا اتخاذ شده است. از همان ابتدای حضور، خانواده‌ها در کنار آموزش اصول عکاسی و انتخاب بهترین زاویه‌ها، می‌توانند تصویری ماندگار از کودک دلبند خود در فضای موکب کودک و نوجوان ثبت کنند. مربیان متخصص با آموزش تکنیک‌های ساده عکاسی به کودکان، آن‌ها را در فرآیند انتخاب قاب و ایجاد ترکیب‌بندی مناسب مشارکت می‌دهند. عکس تهیه‌شده با ارسال به شماره واتساپ یا ایتا، علاوه بر اینکه در قرعه‌کشی ۲۰ جایزه جذاب شرکت داده می‌شود، می‌تواند یکی از سه اثر برتر انتخاب‌شده توسط داوران باشد که جوایز نفیسی دریافت می‌کنند. این بخش نه‌تنها یک یادگاری خانوادگی است، بلکه با رویکرد آموزشی و مشارکتی، فرصتی برای پیوند احساسات کودکان با حال و هوای معنوی اربعین و یادگیری هنر عکاسی محسوب می‌شود.

نگارخانه فاطمی – رنگ‌آمیزی خلاقانه با محوریت اربعین و دفاع مقدس

در این ایستگاه، کودکان با هدایت مربیان متخصص، رنگ‌آمیزی صحیح و هنرمندانه را با محوریت موضوعات مرتبط با اربعین، رویداد دفاع مقدس و ایران مقتدر تجربه می‌کنند. کاربرگ‌های ویژه شامل طرح‌هایی از حرم امام حسین، گنبد طلایی کربلا، نقوش اسلامی، تصاویر مدافعان حرم، و نمادهای اقتدار و مقاومت ایران اسلامی طراحی شده است. هر کودک با دریافت کاربرگ ویژه موکب کودک و نوجوان و انجام چند بازی و حل مسائل سرگرم‌کننده، برای رنگ‌آمیزی نهایی آماده می‌شود. مربیان ضمن آموزش تکنیک‌های رنگ‌آمیزی، داستان‌های مرتبط با هر طرح را نیز برای کودکان تعریف می‌کنند. پس از اتمام کار، خانواده‌ها می‌توانند از کاربرگ کامل‌شده عکس گرفته و ارسال کنند تا اثر در مسابقه شرکت داده شود. این فرآیند مشارکتی و آموزشی باعث می‌شود فرزندان علاوه بر لذت هنری، مهارت‌های تمرکز، دقت و خلاقیت خود را نیز تقویت کرده و با مفاهیم مقاومت، اربعین و اقتدار آشنا شوند.

روایت‌خانه حسینی – داستان‌نویسی کودکانه با رویکرد آموزشی و مشارکتی

روایت‌خانه حسینی جایی است که کودکان با کمک مربیان و رویکرد آموزش تعاملی، ابتدا اصول داستان‌نویسی ساده را فرا می‌گیرند. با استفاده از کارت‌های متناسب با رده سنی خود و راهنمایی گام‌به‌گام مربیان، کودکان در فرآیند خلاقیت مشارکت کرده و داستانی کوتاه با محوریت واقعه کربلا می‌نویسند. مربیان با طرح سوال‌های هدایت‌کننده و ایجاد بحث گروهی، کودکان را در ساخت شخصیت‌ها، طراحی داستان و بیان احساسات یاری می‌کنند. این داستان‌ها که در یک صفحه تکمیل می‌شود، پس از عکس‌برداری و ارسال همراه با مشخصات، علاوه بر حضور در قرعه‌کشی جوایز ویژه، فرصتی برای شرکت در دوره رایگان آموزش روایت‌نویسی را فراهم می‌کند. این بخش با رویکرد کاملاً مشارکتی و آموزشی، علاوه بر جنبه سرگرمی، به رشد مهارت نوشتاری، تقویت قدرت بیان و آشنایی نسل جدید با فرهنگ عاشورایی کمک شایانی می‌کند.

تماشاخانه حیدری – آموزش تعاملی نقالی و پرده‌خوانی

تماشاخانه حیدری با رویکرد آموزشی و مشارکتی، فرصتی منحصربه‌فرد برای تجربه یکی از اصیل‌ترین هنرهای نمایشی ایران فراهم کرده است. در این بخش، کودکان ابتدا با تاریخچه و اهمیت نقالی و پرده‌خوانی آشنا می‌شوند، سپس با استفاده از کارت‌های آموزشی و همراهی گام‌به‌گام مربیان متخصص، اجرای نقالی و پرده‌خوانی را عملی تمرین می‌کنند. مربیان ضمن آموزش تکنیک‌های صدا، حرکات بدن و بیان، کودکان را در فرآیند یادگیری مشارکت داده و آن‌ها را تشویق به ابتکار و خلاقیت می‌کنند. اجرای آن‌ها پس از آموزش ضبط یا عکاسی شده و برای شرکت در مسابقه ارسال می‌شود. برگزیدگان علاوه بر جوایز، به دوره رایگان آموزش نقالی و پرده‌خوانی دعوت می‌شوند تا بتوانند این هنر سنتی و معنوی را بیشتر بیاموزند و در آینده ادامه دهند. این ایستگاه با تأکید بر مشارکت فعال کودکان، پلی میان گذشته و حال ایجاد می‌کند.

عروسک‌خانه زینبی – قصه‌گویی و نمایش عروسکی تعاملی

در این ایستگاه با رویکرد آموزشی و مشارکت فعال کودکان، فضایی پویا و تعاملی خلق شده است. کودکان ابتدا با هنر نمایش عروسکی آشنا شده و در ادامه با همراهی عروسک‌های نمایشی، داستانی از کربلا را می‌شنوند که با زبان ساده و قابل فهم روایت می‌شود: جایی که امام حسین(ع) برای یاری حق به همراه خانواده‌اش راهی کربلا شد؛ علی‌اکبر، جوان شجاع و شبیه‌ترین به پیامبر، نخستین کسی بود که به میدان رفت؛ امام حسین نوزاد شش‌ماهه‌اش علی‌اصغر را برای آب گرفتن بلند کرد اما دشمن به جای آب، تیر زد؛ و رقیه، دختر کوچک امام، در خرابه شام خواب پدر را دید و دلتنگی‌اش به پایان رسید. مربیان با طرح سوال‌های تعاملی در حین نمایش، کودکان را در روند داستان مشارکت می‌دهند. در پایان این نمایش، کودکان و مربیان درباره معنای «حسینی بودن» گفت‌وگو می‌کنند؛ اینکه باید همیشه کنار حق بود و به مظلوم کمک کرد، نه فقط در محرم بلکه در همه زندگی. این بحث گروهی و تعاملی، یادگیری را عمیق‌تر و ماندگارتر می‌سازد.

ترکیب نوآورانه سنت و مدرنیته

نکته قابل توجه در کار این موسسه، بهره‌گیری از هنرهای اصیل ایرانی مانند نقالی و پرده‌خوانی در قالبی مدرن و تعاملی است. این رویکرد نشان می‌دهد که چگونه می‌توان با خلاقیت، محتوای مذهبی را برای نسل جدید جذاب و تاثیرگذار ساخت. عنصر مشارکت فعال با ضبط و ارسال اجراها، تجربه کودکان را از حالت صرفاً مشاهده‌ای به سمت درگیری عمیق‌تر سوق داده است.

تیم متخصص و متعهد؛ قلب تپنده پروژه

تیم اجرایی موکب کودک و نوجوان شامل هنرمندان و مربیان حوزه نمایش عروسکی، قصه‌گویی و گریم کودک، موسیقی آیینی، هنرهای نمایشی، نقاشی کودک، محتوای آموزشی در قالب نمایش تعاملی است که در این دوره نیز به صورت تخصصی و حرفه ای فعالیت می‌کنند. مؤسسه هنری نغمه نمایش گستر باران با مدیریت مهدی صفی‌آبادی و همراهی این گروه هنرمند و اجرای ویژه نمایش غمنامه غلامان به نویسندگی سیدمنصور ناصری و کارگردانی حسن موگویی و اجرای ویژه موسیقی آیینی با همراهی یک تیم متعهد، سومین سال برگزاری موکب کودک و نوجوان «چهل موکب» را در شب اربعین حسینی در مجموعه دویست دستگاه جنب دریاچه مجموعه با کیفیت فولاد خوزستان اجرا کردند .

اعضای این تیم عبارتند از: مهسا قاسمی، مریم قاسمی، فرخ قاسمی، زهرا جابری، سونیا محمدیان، مازیار کایدی، حسن موگویی، زری مرادی، مهدی صفی‌آبادی، نرگس آل‌نجات، سپیده سفاری، خالد شمیلی، پارمیدا محمدی، زینب پیر مرادی، زهرا جعفری، زینب شیخی،  هستی نیازی زاده، سحر حاج سردار، مرسانا تفضلی، ساسان شکوریان، محمود قربانی، سیدمنصور ناصری، سهیل شکری و محمد شکری.

پیوند قدرتمند با خانواده‌ها

یکی از ویژگی‌های برجسته این پروژه، ایجاد پیوند عمیق با خانواده‌هاست. موسسه از همه خانواده‌های بزرگ و عزیز فولاد که با حضور پرشور، همکاری صمیمانه و همراهی ارزشمند خود، سومین سال برگزاری «چهل موکب فولاد» را به یادماندنی‌تر از همیشه کردند، صمیمانه قدردانی کرده است. این رویداد بدون همراهی گرم و پرمحبت خانواده‌ها معنا و رونقی نداشت و نشان‌دهنده موفقیت پروژه در ایجاد تعامل مثبت با مخاطبان است.

چشم‌انداز آینده

با توجه به استقبال چشمگیر و تاثیرگذاری مثبت این رویداد، موسسه نغمه نمایش گستر باران امیدوار است در سال‌های آینده نیز در کنار خانواده‌ها، لحظات معنوی و فرهنگی باشکوه‌تری را رقم بزند. این موسسه الگویی موفق برای تولید محتوای کودک در حوزه فرهنگ مذهبی ارائه داده که می‌تواند در سایر مناسبت‌ها و رویدادها نیز کاربرد داشته باشد.

این ویژه برنامه توسط موسسه هنری نغمه نمایش گستر باران، موسسه هنری جام هنر چهارسو، موکب کودک و نوجوان چهل موکب فولاد، روابط عمومی شرکت فولاد خوزستان و انجمن هنرهای نمایشی استان خوزستان تولید و در ایام اربعین حسینی اجرا شد.