دبیر سوگواره عاشورائیان خوزستان:
باید از داشتههای فرهنگی تعزیه محافظت کنیم
عبدالمحمد نعناکار پیشکسوت هنر تغزیه و دبیر سوگواره عاشوراییان خوزستان معتقد است: تعزیه یک نمایش ایرانی اسلامی است. ایرانی برای اینکه برگرفته از خود ایران و زادگاهش ایران است و اسلامی چون تمام نقاط آن پیوند دارد با قرآن و احادیث و تاریخ و البته معین البکا تفسیر قرآن را خوب بلد بوده این لباسها را متناسب با تفسیر و قرآن رنگبندی کرده است و باید از این هنر مراقبت کنیم.
عبدالمحمد نعناکار دبیر سوگواره عاشورائیان خوزستان – دزفول در گفتوگو با تئاتر خوزستان گفت: این سوگواره با همت و همکاری انجمن هنرهای نمایشی استان خوزستان، کانون نمایشهای آیینی سنتی دزفول، کانون بسیج هنرمندان و ستاد اربعین حسینی شهرستان دزفول برای عاشقان و عزاداران حسینی در حال برگزاری است.
وی در مورد تعزیههایی که در این سوگواره اجرا شدند گفت: «ما توانستیم ۸ اجرای تعزیه در این دوره اجرا کنیم. اجرای شبیهخوانی حضرت قاسم علیهالسلام، متوکل عباسی، حضرت عباس علیهالسلام، حضرت علیاکبر علیهالسلام، امام حسین علیهالسلام، مجلس شبیهخوانی حر و البته برای اولین بار مجلس شبیهخوانی آقا سبزقبا (ع) که این مجلس با گویش محلی دزفول و زبان دزفولی است و داستان زندگی حضرت سبزقبا(ع) را روایت میکند این تعزیه برای اولین بار است که نگارش و اجراشده است و تاکنون به این مطلب اشاره نشده بود ولی ما توانستیم با پژوهش و تحقیق این کار را به مقصد برسانیم.»
مدیر کانونهای آیینی مذهبی شهرستان دزفول در مورد ماهیت تعزیه در ایران اظهار کرد: «کار ما اجرای مجلس تعزیهخوانی سنتی است. در کشورهای خارجه تعزیه ایران را یک اپرای کامل میدانند اما بزرگان ما مخالف این صحبت هستند و میگویند اسم اپرا برای ما زیبنده نیست ما تعزیه را فقط به نیت و در سوگ امام حسین علیهالسلام و اهلبیت میخوانیم اما اپرا با موضوعهای مختلف خوانده میشود.»
وی در ادامه بیان کرد:«تعزیه یک نمایش ایرانی اسلامی است. ایرانی برای اینکه برگرفته از خود ایران و زادگاهش ایران است و اسلامی چون تمام نقاط آن پیوند دارد با قرآن و احادیث و تاریخ و البته معین البکا تفسیر قرآن را خوب بلد بوده این لباسها را متناسب با تفسیر و قرآن رنگبندی کرده است. مثلاً لباس سفید یا سبز برای اولیا خدا و لباس قرمز برای اشیا و البته این مطالب با مرور زمان تکامل خود را پیدا کردند.»
نعناکار در مورد نسخ تعزیه گفت: «هر شهر، نسخههای تعزیه مخصوص خود را دارد، نسخههایی که در دست گروه هدی است نسخههایی قدیمی و مختص به خود شهر دزفول است.»
وی در خصوص آموزش هنر تعزیه افزود: «ماقبل از محرم کلاسهای آموزشی داشتیم که بهصورت کلیپ آنها را در سطح کشور منتشر کردیم در تدریس بهصورت عملی از ماکت استفاده شد و الحمدالله استقبال خوبی انجام گرفت.»
نعناکار در ادامه گفت: «تعزیه یک کار فرهنگی است و ما صاحبان این فرهنگ هستیم و نباید این هنر به دست فراموشی سپرده شود و ما باید از داشتههایمان محافظت کنیم.»
عضو هیئترئیسه انجمن هنرهای نمایشی خوزستان در خصوص آئینهای مذهبی تصریح کرد: «مراسمهای آیینی که در اول هر شب از مجالس دوازدهمین سوگواره عاشورائیان خوزستان به میزبانی شهرستان دزفول اجرا میشود معنا و ماهیت دیگری غیر از دیداری و شنیداری دارند. این مراسمها که شامل دُهل زنی، سنگزنی، چوب زنی و علم یراق است از گذشتگان به ما ارث رسیده است.»
عبدالمحمد نعناکار افزود:«مراسم چوب زنی یا سنگزنی مراسمی است که برگرفته از شب شهادت حضرت رقیه صلیالله زمانی که حضرت رقیه به شهادت میرسند ناله و شیون زنان اهل خرابه بلند میشود و برای اینکه صدای آنها به گوش افرادی که خارج از خرابه هستند نرسد دو سنگ را برهم میکوبیدند تا خانوادههای اهل شام شورشی برپا نکنند.»
دبیر سوگواره عاشورائیان دزفول در پایان اظهار کرد: «در دزفول مراسم دیگری به نام علم یراق یا شمشیربازی وجود دارد. شمشیربازی بهنوعی یک تعزیه بدون کلام است که دارای ۱۴ حرکت و سه ماهیت اصلی بیان میشود. اول: ورود به میدان، دوم: مبارزه و سوم پیروز شدن است. این مراسم برگرفته از شب عاشوراست. شبی که مشق رزم میکنند و حضرت زینب نگران از تنهایی برادرش است آنها بلند میشوند و اعلام میکنند که ما امام حسین را تنها نمیگذاریم و این حرکت را انجام میدهند که برای دلگرمی و قوت قلب اهلبیت بوده است.»
دوازدهمین سوگواره عاشورائیان خوزستان - دزفول از 31 مرداد تا 8 شهریورماه 1401 به دبیری عبدالمحمد نعناکار دز آستان مقدس سبزقبا شهرستان دزفول برگزار شد.