نگاهی به نمایش «فرنیچر» به کارگردانی عبدالرضا سواعدی از آبادان، شرکت کننده در اولین جشنواره ملی تئاتر اهواز؛
برخورد دو منطق متضاد
تئاتر خوزستان-مریم مقدم: داستان نمایش فرنیچر، حکایت دو دوست خانوادگی از طبقهی مرفه شرکت نفت آبادان است در دههی پنجاه. نمایش عرصهی برخورد شدید دو منطق و دیالکتیکی متناقض با یکدیگر است. دیالکتیکی که در آن جنگی نرم و محترمانه برپاست و در هر لحظه تماشاگر شاهد برخورد و شاید زد و خورد و غالب شدن یکی از دو طرف است.
فرنوش و کامران دو دوست خانوادگی صمیمیاند که کامران بر حسب شغل با برادر فرنوش همکار بوده که در جریانات سیاسی چپ از محل کار اخراج شده است. حالا فرنوش در پی دستیابی به مقصر این اتفاق است.
کامران دارای فیزیکی عضلانیست. ویژگی بارز اینگونه شخصیتها اهل رقابت بودن و تلاش بر غالب شدن بر طرف مقابلشان است. در مقابل فرنوش ظاهری ظریف و لاغراندام دارد، با حرکات هوشمندانه که مشخصهی کاراکترهای با فیزیک استخوانیست. وی سعی دارد از برخوردهای احساسی بپرهیزد و منطقی به اطراف خویش بنگرد. وی که دانشجوی پرستاری بوده و در فضای دانشگاهی بهسر میبرده، بهطرز شگرفی مجذوب حرفها و تفکرات روشنفکرانهی عصر و زمانهی خویش شده است. چنانکه از دیالوگهایش برمیآید، بسیار مجذوب تفکرات دکتر علی شریعتیست. بهوسیلهی همین فاکتورهاست که متوجه میشویم کاراکتر فرنوش تا حد بسیار زیادی از زنان زمانهی خویش جلوتر است. همین بهناچار باعث ترس و وحشت کامران میشود و سعی دارد فرنوش را به سکوت وادارد یا از میان برش دارد.
فرنوش در عین منطقی بودن بسیار احساساتیست. آنقدر احساساتی که از علاقمندیاش به کامران حرف میزند و در مقابل کامران عکسالعمل آنچنانی بروز نمیدهد. البته احساسی بودن فرنوش و دوچهرهای بودن کامران بهخوبی در طراحی میزانسن نمود پیدا میکند. کارگردان در چند صحنه با قرار دادن کامران در وضعیت پشت به تماشاگر، این مهم را بهخوبی نشان میدهد. البته این باعث میشود که در چند صحنهی ابتدایی نمایش بهکلی لو برود و تماشاگر بتواند انتهای نمایشنامه را حدس بزند، که مغلوب شدن فرنوش است. فرنوشی که در انتخاب کلمات، از کلمات ساختگی استفاده میکند و این خبر از آن میدهد که بهتازگی با این تفکرات آشنا شده و اینگونه روشنفکری در نهادش نبوده است. چنان که خودش میگوید، پدرش اصلاً در اینچنین جریانات سیاسیای خود را درگیر نمیکرده است. این تفکرات بلاشک محصول جنبشهای دهههای چهل و پنجاه در میان جوانان شرکت نفتیست. جریاناتی که با ملی شدن صنعت نفت توانستند نسبت به دیگر اقشار از منافع بیشتری برخوردار باشند.
انتخاب نامِ «فرنیچر»، انتخاب درستی است. چرا که هم اشاره با بالادست بودن وسایل خانههای آنها دارد و هم نشان از گذشتهی آنها دارد که زیر یوغ انگلیسیها بودهاند. همچنان که به وفور از کلمات انگلیسی استفاده میکنند. طراحی صحنه، در انتخاب وسایل دقت لازم را ندارد و رابطهی میان بازیگر و وسایل صحنه بهخوبی بر جان اجرا ننشسته است. همچنین خانهی کامران و فرنوش کاملاً تفکیکشده نیستند و همین تداخل موجب آشفتگی در اجرا میشود.
اولین جشنواره ملی تئاتر اهواز به دبیری ناصر چنانی از 1 الی 7 مردادماه 1397 در کلانشهر اهواز در حال برگزاری است.