کمدی نیشخند و تماشاگرگَردی

Satire یا زهرخند یا نیشخند، اصطلاحی ادبی است که «جاناتان سویفسیت» ایرلندی با آثاری چون سفر‌های گالیور و یا پیشنهاد منصفانه در دنیای ادبیات خلق کرد.

نویسنده‌ی اثر دانسته یا ندانسته در قالب این اصطلاح ادبی زهرخندی را به مخاطب خود می‌خوراند. مخاطب می‌خندد، می‌غلتد، کف می‌زند، اما افسوس از لبانش رخت نمی‌بندد. تمام گفته‌های نویسنده را مخاطب می‌داند. او چیزی نو و تازه نمی‌گوید، اما آن‌چه می‌گوید، چنان ظریف می‌گوید که به دل می‌نشیند.

آن چیزی که این اثر را زیبا می‌کند، نه کلیشه‌ای نبودن آن و نه تازگی آن است، بلکه زاویه‌ی دید درست نویسنده است. او خوب می‌بیند، خوب می‌شناسد و مخاطب را گویی بیش از حد می‌شناسد. مقداری بیش از حد لازم تا جایی که آدم را به یاد publico tropisme  می‌اندازد.tropisme  خاصیت چرخشی برگ‌های گیاه رو به خورشید است و این مخاطب‌پرستی بیش از حد نویسنده و بازیگران را شاید بتوان تماشاگر‌گردی لقب داد.

ارائه‌ی فرم مناسب و دانش مطلوب و استفاده از ظرفیت‌های تئاتر خیابانی در این اثر، سبب اجرای فرم مناسب در اجرا گردیده و چشمان مخاطب را با چالاکی بازیگران از یک سمت به سمت دیگر می‌غلطاند و نمی‌گذارد مخاطب از دستش رها گردد.

شخصیت‌های نمایش ابلهانی آشنا هستند که در ادبیات عامیانه‌ی ما ریشه دارند. ببو، خنگو، ژژو. هرچند این اسامی تا حدی مربوط به اقلیم نویسنده است و ممکن است برای هر مخاطبی آشنا نباشد، اما سریعاً تداعی‌گر شخصیت‌های سه‌گانه‌ی ابلهانی است که دست به کارهای بزرگ می‌زنند.

نقد صریح اجتماعی‌،  سیاسی  و انتقادی اثر چون در قالب satire (کمدی نیشخند) ارائه می‌شود، تعصب را به همراه نمی‌آورد و رگ گردنی را به ناگاه کلفت نمی‌کند!

استعاره‌ی سوختن آدم‌ها برای تولید نفت، استعاره‌ای مرده است که برای تفهیم بیشتر به آشنایی‌زدایی نیاز دارد. این مهم با استفاده از شعر، بیان و بدن محقق می‌شود.

تلاش بازیگران نمایش برای ارائه‌ی تیپ‌های موردنظر مطلوب به‌نظر می‌رسد. و ای کاش می‌توانستیم از قدرت بدن خود مطلوب‌تر استفاده کنیم. همه‌ی ما اضافه‌وزن داریم!

در پایان ضمن خسته نباشید، من نیز نمی‌دانم اگر در ولایت خود نفت داریم، در سرزمین‌های دیگر دنبال کدام کیمیا می‌گردیم؟!

اولین جشنواره ملی تئاتر اهواز به دبیری ناصر چنانی از 1 الی 7 مردادماه 1397 در کلانشهر اهواز در حال برگزاری است.